Gezond eten, voldoende bewegen, niet roken, matig met alcohol en regelmatig ontspannen en tijd nemen voor herstel: dat zijn volgens wetenschappers dé ingrediënten voor een lang én gezond leven. Voldoende bewegen dat doen we bij ClubJoy natuurlijk allemaal, maar hoe zit het met de andere leefstijlfactoren? We presenteren een reeks van 7 artikelen waarmee je op praktische wijze direct je voordeel kunt doen.
Dit eerste artikel gaat over slapen om op een natuurlijke wijze in balans te komen. Als wij een nacht slecht slapen voelen we ons de volgende dag geradbraakt, kunnen we ons minder goed concentreren, maken we meer fouten, zijn we kribbig tegen mensen om ons heen en hebben we meer kans op ongelukken. Chronisch slaapgebrek leidt onder meer tot chronische oververmoeidheid. Dan zitten we helemáál niet goed in ons vel, worden we (eerder) ziek en herstellen we slechter dan normaal.
Kortom: om fit en gezond te zijn is een goede nachtrust onmisbaar. In je slaap verwerk je de indrukken van overdag en komen – als het goed is – lichaam en geest tot rust. Terwijl jij slaapt zijn jouw geest en jouw lichaam keihard aan het werk met ‘herstelwerkzaamheden’. Een goede slaap brengt lichaam en geest in balans en zorgt de volgende dag voor dat heerlijke, uitgeruste gevoel en frisse uiterlijk.
Behoefte verschilt
De slaapbehoefte van een volwassen mens is gemiddeld 6,5 tot 8,5 uur per nacht. Kinderen hebben in de regel meer slaap nodig. Er zijn mensen die aan vier of vijf uur genoeg hebben, anderen tien uur. Het verschilt van persoon tot persoon. Slaap is in ieder geval zo belangrijk voor ons lichaam dat het ons dwíngt te slapen als we er te weinig van krijgen: in geval van nood vallen we overdag op een onbewaakt ogenblik domweg in slaap. Militairen die een oefening deden van ruim tachtig uur, vielen aan het eind daarvan zelfs staand of lopend in slaap!
Balans
Niet alleen de hoeveelheid uren speelt een rol bij het slapen, de kwaliteit is net zo en misschien nog wel belangrijker. Slaap kun je verdelen in twee soorten: diepe en minder diepe. Beide hebben een eigen unieke functie. De diepe nachtrust is de ‘kernslaap’ die je nodig hebt om op de been te blijven. Tijdens de diepe nachtrust komt de hormonale as in je lichaam tot rust en krijgt je lichaam de kans zich op te laden voor de volgende dag. Je begint als het goed is met de diepe slaap en die duurt meestal zo’n vier tot vijf uur. Daarna volgt een lichtere versie, de REM-slaap. Tijdens deze fase maken je ogen ongemerkt Rapid Eye Movements, snelle bewegingen, vandaar de naam. Tijdens de diepe slaap komen de hersenen tot rust, maar tijdens de REM-slaap is er ineens veel activiteit meetbaar. In dit stadium zijn onze dromen meestal het meest levendig en we zijn makkelijker te wekken. Opvallend is dat tijdens de drukke periode van je nachtrust, de REM-slaap, er toch hersencellen zijn die compleet stilliggen, namelijk de cellen die monoaminen aanmaken. Monoaminen zijn de stoffen die een rol spelen bij het overbrengen van boodschappen van de ene cel naar de andere. Een periode zonder monoaminen geeft de cellen de kans hun gevoeligheid terug te krijgen.
Als de kwaliteit van je slaap in orde is, komen bepaalde hormonale processen ’s nachts goed op gang en andere worden juist minder. ’s Nachts regelmatig je bed uit moeten om te plassen bijvoorbeeld, kan erop duiden dat de bijnierschors onvoldoende tot rust komt. Je bent uit balans. De bijnierschors maakt het anti-diuretisch hormoon, het anti-plashormoon, aan. Met andere woorden: als je in balans bent en goed slaapt – en hormonen kunnen werken zoals ze bedoeld zijn – dan hoef je ’s nachts je slaap normaal gesproken niet te onderbreken om naar het toilet te gaan. Neem dit signaal serieus en vraag je af waar en waarom je uit balans bent en pak de oorzaak bij de wortel aan.
We hebben pas een uitgerust gevoel van onze slaap als de hoeveelheid diepe en lichte slaap in evenwicht zijn. En omdat mensen, de dingen die ze meemaken en de manier waarop we dat verwerken uniek zijn, is slaap óók iets unieks. Kortom: slaap is één van die persoonsgebonden mysteries, waarin de unieke wisselwerking tussen lichaam en geest tot uiting komt.
Meer weten over een gezonde lifestyle?
Wil je meer praktische lifestyletips ontvangen? Ga naar de website van ClubJoy partner Gezond & Weldoen en bestel gratis het boek Jonger, fitter, slanker, de 12 succesfactoren voor een gezond leven t.w.v. 12.50 euro. Met de code CLUBJOY100 is het gratis!
